Het begint vaak met je kind dat zo af en toe op zijn of haar hoofd krabt en over jeuk klaagt. Als je er dan op let zie je dat hij niet de enige is. En bij inspectie van de hoofdhuid van je kind zie je ze al zitten: hoofdluizen. Wanneer je dan wat rondvraagt, blijken er meer kinderen last van te hebben. En voor je het weet is er sprake van een epidemie. Want haast ieder jaar is het op veel basisscholen, crèches en kinderdagverblijven wel minstens één keer raak: een hoofdluizenplaag. Voor de meeste ouders is dat weer het begin van een drukke periode, waarin de wasmachine volop moet draaien. Maar hoe kom je eigenlijk aan hoofdluis en is er wat tegen te doen?
Wat is hoofdluis eigenlijk?
Hoofdluis is een menselijke parasiet . Dat wil zeggen dat een luis voor zijn voeding van de mens afhankelijk is: ze zuigen bloed van de mens via een steeksnuitje. Hierdoor komt het speeksel van de luis in contact met de huid, wat irriterend werkt. De huid gaat hierdoor jeuken, wat krabben aan het hoofd uitlokt. Luizen hebben een voorliefde voor warme plekjes, vooral de warme behaarde hoofdhuid. Luizen kunnen in een optimale omgeving iets meer dan 3 weken oud worden, maar dat lukt alleen als het niet te droog is en wanneer de temperatuur goed is. Wanneer het te droog is of te koud of te warm, overleeft een luis niet zo lang.
Hoe kom je aan hoofdluis?
Luizen lopen over van vooral het haar van het ene kind naar het andere kind. Zeker jonge kinderen hebben tijdens het spelen regelmatig lichamelijk contact. Dit is een situatie waarin de luizen van het ene kind naar het andere over kan wandelen. Maar ook wanneer de jassen op de kapstok hangen kunnen luizen zich van de ene jas naar de andere verplaatsen. Als de jas vervolgens door een ander kind aangetrokken wordt kan zo’n luis zich in het haar van het andere kind nestelen en zich daar verder verbreiden. Gek genoeg houdt de hoofdluis meer van schoon haar dan van ongewassen haar. Een besmetting met hoofdluis, ook wel pediculose genaamd, is dan ook geen kwestie van te weinig hygiëne, in tegendeel.
Wat kan je er tegen doen?
Preventief:
- Zorg dat jassen niet te dicht bij elkaar hangen, of wanneer dat niet mogelijk is, dat de jas in een plastic hoes weggehangen worden.
- Kam het haar zeker tijdens een luizenepidemie dagelijks met een luizenkam uit. Een luizenkam is een speciale kam, waarbij de tanden dichter op elkaar zitten dan bij een normale kam. Hierdoor kunnen luizen niet meer weg komen en blijven in de kam achter. Bovendien worden met een luizenkam ook vaak neten van het haar los geveegd en uitgekamd.
- Controleer het haar dagelijks op de aanwezigheid van neten. Neten zijn de luizeneitjes. Deze worden door de luizen aan de haren vast geplakt, meestal ongeveer een halve centimeter boven de haarwortel. De hoofdluis heeft een voorkeur voor de warmere plekjes op het hoofd, dus kijk ook goed achter de oren. De neten zijn grijzig en nog geen millimeter groot. De hoofdluizen zelf zijn grijzig-bruine insectjes die niet groter dan 3-4 millimeter worden.
Als je bij je kind luizen gezien hebt
- Meld op school of vereniging dat je bij jouw kind hoofdluis gezien hebt. Zij kunnen dan bijtijds de andere ouders waarschuwen en bij voorbeeld luizenmoeders dagelijks de ronde laten doen. Zo kan een echte epidemie voorkomen worden.
- Laat het kind zijn of haar haar wassen, maar gebruik eerst de conditioner: breng deze ruim aan en kam het dan goed uit met de luizenkam. De luizen kunnen door de conditioner niet uit de voeten en blijven steken. Zo heb je een verhoogde kans om zoveel mogelijk luizen uit te kammen. Daarna kan je het haar met milde shampoo wassen.
- De hoofdluizen zitten dus graag op warme plekken van mensen vanwege hun voeding . Zo overleven ze het best. Maar ze zijn niet alleen op het hoofd te vinden. Als kinderen luis hebben, zitten ze vaak ook in de dagelijkse kleding. Maar ook veel gebruikte knuffels, beddengoed en bij voorbeeld handdoeken kunnen een bron van besmetting zijn. Het heeft daarom dan ook geen zin om eerst het één en de volgende dag het ander aan te pakken: een besmetting is snel gebeurd. Dus als je je kind een anti-luisbehandeling moet geven, reinig dan ook meteen zijn directe omgeving.
- Haal zijn of haar bed af en verschoon het, was alle knuffels, losliggende kleding de handdoeken op zo hoog mogelijke temperatuur en zuig de kleden. Kleding of knuffels die niet gewassen kunnen worden kan je ook in een luchtdicht afgesloten vuilniszak opbergen. Deze moet je minstens anderhalve week dicht laten zitten: de luizen en neten die in de zak zitten kunnen dat niet overleven.
- Wanneer een knuffel niet in de was kan, kan je hem ook een paar dagen in de diepvries leggen: zoals gezegd overleeft een hoofdluis geen te grote temperatuurverschillen.
- Om diezelfde reden wordt ook wel eens aangeraden het haar heet te föhnen: deze hete lucht is voor de luis te heet en te droog om te kunnen overleven.
- Check ook de huisgenoten, want al vind je de luizen vooral bij de kleine kinderen, ook de verzorgers, broertjes of zusjes die met het kind spelen of knuffelen raken makkelijk met luizen besmet.
Als je de luizen niet weg krijgt
Wanneer bovenstaande maatregelen niet voldoende effect hebben, kan je eventueel nog chemische anti-luismiddelen proberen. Er zijn 3 groepen bestrijdingsmiddelen waar je uit kan kiezen:
- De eerste groep zijn de insecticiden uit de landbouw die ook als geneesmiddel geregistreerd zijn. Hiertoe horen de middelen op basis van Malathion, Permetrine of Bioalletrine. Deze stoffen zijn giftig en werken verlammend op de zenuwen van de luis. Voorbeelden hier van zijn Loxazol en Prioderm. Deze middelen moet je met mate gebruiken. Wanneer de hoofdluis vaak met te lage doseringen van deze middelen in aanraking komen, wordt deze resistent voor het middel en kan er niet meer mee bestreden worden.
- In de tweede groep antiluismiddelen zit de chemische stof dimeticon, een onschuldig siliconenpolymeer dat een chemisch laagje om de luis vormt en zo verstikkend werkt. Een voorbeeld hiervan is XTLuis.
- Als laatste zijn er nog de biologische middelen, als Tea tree olie en Johannes olie. Deze breng je aan bv achter de oren of je voegt een druppel ervan toe aan de conditioner en zouden door hun geur de luizen verjagen.
Dus ondanks dat hoofdluis een onschuldige parasiet is die geen ziektes overbrengt, het blijft een irritante kwaal die je beter maar meteen grondig kan aanpakken.
De levenscyclus van de hoofdluis is van belang wanneer je hoofdluizen wil bestrijden. Iedere luis begint als een eitje wat wordt gelegd door een volwassen vrouwtje. Deze volwassen vrouwtjes kunnen in het haar terechtkomen door overdracht via bijvoorbeeld kleding. Jassen die in de gang van de school hangen zijn een notoir voorbeeld.
Binnen 7 tot 10 dagen komen de eitjes uit waarna de hoofdluis minimaal 6 tot 7 dagen verblijft op het hoofd. Dit is het zogenaamde nimf stadium. Na 7 dagen zijn de hoofdluizen volgroeid en geslachtsrijp. De hoofdluizen blijven ook niet langer bij 1 hoofd en kunnen zich dus (bijvoorbeeld via kleding) verplaatsen naar een ander hoofd. Hier worden vervolgens eitjes gelegd waarna de gehele cyclus weer opnieuw begint. Het is zaak hoofdluis te herkennen én te bestrijden alvorens de volwassen staat is bereikt waarna hoofdluizen zich snel kunnen vermenigvuldigen.
Wanneer je een passie hebt voor planten en tuinieren, dan loop je al snel aan tegen diverse parasieten, insecten, soorten onkruid en andere plaaggeesten die het tuinieren kunnen maken tot een vervelende klus. Ik heb daarom het blog Millium.nl in het leven geroepen. Dit moet een alomvattend bestrijdingsplatform worden waar iedereen informatie kan vinden voor het bestrijden van alle ongewenste dieren en planten.