Schaamluis is een soort parasiet van ongeveer 1.5 – 2 millimeter lang. Ze zijn opmerkelijk plat en worden daarom ook wel eens ‘platjes’ genoemd. De vrouwelijke luizen hechten zich met hun klauwen aan de basis van twee mensenharen vast waar ze hun eitjes (of neten) vastplakken. In die zin lijken schaamluizen erg veel op hoofdluizen. Doordat de haren groeien komen de neten vervolgens iets verder op het haar te liggen. Hoewel schaamluis onschuldig is wordt er toch best komaf mee gemaakt. Voor schaamluis echter behandeld kan worden, is het belangrijk te weten hoe het ontstaat en wat de symptomen zijn.
De symptomen van schaamluis
Meestal wordt schaamluis gekenmerkt door jeuk of irritatie bij de schaamstreek, en de luizen kunnen zelfs zichtbaar zijn. Ze zijn echter zo goed als bewegingloos en vluchten niet weg voor licht. De neten kunnen het eenvoudigst gevonden worden door met de vingers het haar opzij te duwen tot de huid eronder zichtbaar is en met de vingers door het haar te blijven gaan terwijl aandacht gehouden wordt op de plaats waar de haren in de hoofdhuid ontspringen. Neten zijn wit en niet meer dan een halve mm groot. De luizen hechten ze stevig vast aan de basis van het haar. Als je bij inspectie luizen of neten kunt zien, dan is er waarschijnlijk sprake van schaamluis.
Het ontstaan
Hoewel schaamluis niet schadelijk is, is het wel besmettelijk. Meestal wordt schaamluis veroorzaakt door:
- seksueel contact met een besmet persoon
- overnachten in een bed waarop zich schaamluis bevindt
- een besmette handdoek gebruiken
- kleding dragen van iemand die schaamluis heeft
De ernst van schaamluis
Zoals al eerder gezegd werd is schaamluis dus niet schadelijk, maar als er geen maatregelen getroffen worden komen er wel steeds meer. Hierdoor kan de irritatie erger worden en wordt de kans om de besmetting op anderen over te dragen ook groter. De luizen kunnen zich nestelen in plaatsen zoals het haar van de wenkbrauwen, oksels, de baard of de snor. Ook kan na de behandeling de persoon in kwestie nog altijd opnieuw besmet worden – bijvoorbeeld door seksueel contact.
De huisarts raadplegen
Wanneer je er van overtuigd bent dat je aan schaamluis lijdt wil dat niet meteen zeggen dat je een dokter moet raadplegen: de aandoening kan immers gemakkelijk thuisbehandeld worden. Als er daarentegen sprake is van een of andere geslachtsziekte worden er best geen risico’s genomen, en een dokter kan je in dit geval goed adviseren. Meestal wordt er dan beroep gedaan op een GGD of een polikliniek specifiek voor geslachtsziektes. Hoe dan ook is het belangrijk om je goed te informeren over schaamluis en de mogelijke behandelingsmethodes, en bij vragen of onzekerheid kan altijd de hulp ingeroepen worden van een specialist.
Zelf schaamluis behandelen
Er zijn verschillende manieren om zelf schaamluis te behandelen, met of zonder bestrijdingsmiddel. Zonder bestrijdingsmiddel schaamluis behandelen vergt echter veel tijd en de kans dat het mislukt is ook groter. Meestal wordt door artsen aangeraden om een speciaal middel te gebruiken. Ter preventie kunnen er overigens ook maatregelen getroffen worden: zo kan herbesmetting voorkomen worden door bijvoorbeeld een seksuele partner – waardoor de schaamluis terugkomt en hardnekkig aanwezig blijft – te behandelen.
De schaamluizen nestelen zich vooral in de schaamstreek, maar zodra je jeuk opmerkt in andere zones zoals de wenkbrauwen, de snor, oksels of de baard (of als je op die plaatsen neten hebt gezien), dan is het aangeraden ook deze te behandelen. Een eenvoudige manier om de kans op slagen te verhogen is door het haar af te scheren. Ook kan een pincet gebruikt worden om de vastgehechte neten en luizen uit wimpers, snor, baard en wenkbrauwen te verwijderen.
Schaamluis behandelen met een bestrijdingsmiddel
Bij behandeling met een middel – denk bijvoorbeeld aan Prioderm (dimeticon) – dient het haar volledig doordrenkt worden volgens de richtlijnen op de gebruiksaanwijzing. De neten zijn over het algemeen minder gevoelig voor dergelijke middelen van de luizen zelf, dus wordt de behandeling na ongeveer 10 dagen best nog eens herhaald.
Vervolgens moet je het haar 2 weken lang verzorgen en uitkammen met een speciale plastic stofkam (te koop bij de meeste apothekers en drogisterijen). Zo ben je zeker dat de neten en luizen die het middel overleefd hebben toch verwijderd worden. Als er na een aantal weken nog altijd neten en luizen zichtbaar zijn wordt te behandeling best nog eens herhaald – maar wel met een andere middel, zoals bioalletrine.
Schaamluis behandelen zonder bestrijdingsmiddel
Om schaamluis zonder middel te bestrijden kan je gebruik maken van een metalen luizenkam (eveneens bij de apotheek of drogisterij te verkrijgen). Deze kam is iets duurder dan de stofkam en moet ook anders gebruikt worden. Kam je haar één keer per dag goed uit, en begin bij de kambeweging altijd zo dicht mogelijk tegen de huid. Het is belangrijk om geen enkele plaats over te slaan om een goed behandeling te verzekeren. Zoals vermeld bevinden de luizen vlakbij de huid en leggen ze hun eitjes dicht tegen de haarwortel. De kam trekt als het ware de neten los van de haren. Bij deze behandeling kan je eventueel de neten en luizen wat losser maken door middel van een crèmespoeling (liefst één met cetrimoniumchloride). Herhaal dit iedere dag gedurende minstens 2 weken tot er zich een week lang geen luizen en neten meer in het haar bevinden.
Schaamluis voorkomen en genezen
Het is aangeraden iedereen waarmee je de laatste tijd seksueel contact hebt gehad te waarschuwen voor eventuele besmetting met schaamluis. Als de oorzaak ligt bij een handdoek, kleding of beddengoed van anderen, waarschuw dan ook deze personen. De kleding van personen die aan schaamluis lijden moet grondig gewassen worden op minstens 60° Celsius – vooral dan het ondergoed en broeken – alsook de beddenlakens. Bij spullen die niet gewassen kunnen worden is een andere aanpak aangeraden: als je ze in een plastic zak steekt en een week lang bewaart (of ze 24 uur lang in de diepvries steekt) dan maken de luizen en neten geen schijn van kans. Ook besmette kammen worden best een uur lang in bestrijdingsmiddel geweekt.